Loading...

Ζητήστε να σας καλέσουμε

    ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ – Η ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΖΑΧΑΡΗΣ ΤΟΝ ΠΡΟΚΑΛΕΙ – ΜΥΘΟΣ Η ΑΛΗΘΕΙΑ;

    Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε την συνέντευξη της Κας Ελένης Φαλιάκου όπως αυτή δημοσιεύτηκε στις 09/10/2021 στα site:

     

    λογότυπο εφημερίδας πρώτο θέμα

    Καρκίνος Μαστού: Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης τον προκαλεί – Μύθος ή αλήθεια;

    κοπέλα που συμμετέχει στην καμπάνια ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού



    Η κ. Ελένη Φαλιάκου, MD, Χειρουργός Μαστού, Διευθύντρια Β’ Κλινικής Μαστού ΜΗΤΕΡΑ απαντά σε επτά μύθους σχετικά με τους παράγοντες πρόκλησης του καρκίνου του μαστού και αναδεικνύει τη σημασία των τακτικών προσυμπτωματικών εξετάσεων για την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση της νόσου

     

    ΜΥΘΟΣ: Αν δεν έχω οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, δεν θα νοσήσω.
    ΑΛΗΘΕΙΑ: Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι ο καρκίνος του μαστού είναι μια κληρονομούμενη ασθένεια, ωστόσο, μόνο το 5-10% των καρκίνων του μαστού είναι κληρονομούμενοι, που σημαίνει ότι οι περισσότεροι προκαλούνται από μη φυσιολογικές αλλαγές (ή μεταλλάξεις) σε ορισμένα γονίδια που μεταδίδονται από τον γονέα στο παιδί. Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που πάσχουν από καρκίνο του μαστού δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό, υποδηλώνοντας ότι άλλοι παράγοντες ενοχοποιούνται, όπως το περιβάλλον και ο τρόπος ζωής. Συχνά δεν μπορούμε να εξηγήσουμε γιατί ένα άτομο πάσχει από καρκίνο και ένα άλλο όχι. Οι πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του μαστού είναι απλά να είσαι γυναίκα και να μεγαλώνεις. Με την πάροδο του χρόνου, τα υγιή κύτταρα του μαστού μπορούν να αναπτύξουν μεταλλάξεις από μόνα τους και να μετατραπούν τελικά σε καρκινικά κύτταρα.

    Ωστόσο, εάν υπάρχει ισχυρό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού είτε από την πλευρά της μητέρας είτε από τον πατέρα, αυτός είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Εάν υπάρχουν μία ή περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού σε στενούς συγγενείς αίματος, ειδικά πριν από την ηλικία των 50 ετών, και/ή άλλους καρκίνους όπως ο καρκίνος των ωοθηκών και του προστάτη στην οικογένειά σας, μοιραστείτε αυτή την πληροφορία με το γιατρό σας για να σας συμβουλεύσει ανάλογα.

    ΜΥΘΟΣ: Η χρήση αντιιδρωτικού στη μασχάλη μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του μαστού.
    ΑΛΗΘΕΙΑ: Δεν υπάρχουν ενδείξεις για σύνδεση μεταξύ της χρήσης των αντιιδρωτικών στη μασχάλη και του καρκίνου του μαστού. Υπήρχαν θεωρίες ότι τα αντιιδρωτικά, ειδικά αυτά που περιέχουν αλουμίνιο και άλλες χημικές ουσίες, απορροφώνται στους λεμφαδένες και εισέρχονται στα κύτταρα του μαστού, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Το ξύρισμα της μασχάλης θεωρήθηκε ότι με τον τραυματισμό, που μπορεί να δημιουργήσει, επιτρέπει την είσοδο περισσότερων χημικών στο σώμα. Μια άλλη θεωρία ήταν ότι τα αντιιδρωτικά, σταματώντας την εφίδρωση της μασχάλης, μπορούν να αποτρέψουν την απελευθέρωση τοξικών ουσιών από τους λεμφαδένες της μασχάλης, αυξάνοντας επίσης τον κίνδυνο καρκίνου. Ωστόσο, δεν υπάρχουν αποδείξεις για συσχέτιση της χρήσης των αντιιδρωτικών και του καρκίνου του μαστού.

    Σε ορισμένες μελέτες έχει διαπιστωθεί ότι οι γυναίκες που χρησιμοποιούν αντιιδρωτικά με αλουμινίο είναι πιο πιθανό να έχουν υψηλότερες συγκεντρώσεις αλουμινίου στον ιστό του μαστού. Το μεγαλύτερο όμως μέρος της έκθεσής μας στο αλουμίνο συμβαίνει μέσω του φαγητού και του ποτού. Βρίσκεται σε πολύ μικρές ποσότητες στο νερό και σε βελτιωτικές ουσίες που προστίθενται σε επεξεργασμένα τρόφιμα όπως σε τυριά, τουρσιά και στο ψωμί. Βρίσκεται επίσης σε ορισμένα φάρμακα όπως στην ασπιρίνη και στα αντιόξινα, σε εμβόλια και σε προιόντα προσωπικής φροντίδας, όπως βερνίκια νυχιών, σκιές ματιών και κραγιόν. Επίσης κατσαρόλες και τηγάνια συχνά είναι κατασκευασμένα από αλουμίνιο, με αποτέλεσμα μικρές ποσότητες μετάλλου να διεισδύουν στα τρόφιμα κατά το μαγείρεμα. Γενικά το σώμα συγκρατεί πολύ μικρή ποσότητα αλουμινίου, γιατί δεν το χρειάζεται, για καμία λειτουργία του οργανισμού.

    Τι μπορούμε να κάνουμε;
    Το αλουμίνιο είναι τόσο κοινό στο περιβάλλον μας που είναι αδύνατο να αποφευχθεί κάθε έκθεση σε αυτό. Ορισμένα όμως απλά πράγματα μπορείτε να κάνετε για να περιορίσετε την έκθεσή σας:

    Μην εφαρμόζετε αντιιδρωτικό αμέσως μετά το ξύρισμα. Δοκιμάστε να αλλάξετε τη ρουτίνα σας: ντους το βράδυ και ξυρίστε τις μασχάλες σας. Στη συνέχεια, εφαρμόστε το αντιιδρωτικό το πρωί, αφού έχει υποχωρήσει κάθε ερεθισμός του δέρματος. Χρησιμοποιήστε αντιιδρωτικό με χαμηλότερη συγκέντρωση αλουμινίου. Ελέγξτε την ετικέτα: το αλουμίνιο ως δραστικό συστατικό κυμαίνεται από περίπου 15% έως 25%.

    Μετάβαση σε αποσμητικό. Τα αποσμητικά εμποδίζουν τη μυρωδιά του σώματος αλλά όχι την υγρασία της μασχάλης γιατί δεν υπάρχει αλουμίνιο. Ελέγξτε την ετικέτα – εάν υπάρχει αλουμίνιο στο προϊόν, πρέπει να αναγράφεται σαφώς ως ενεργό συστατικό. Μπορεί να χρειαστούν πειραματισμοί για να βρεθεί το κατάλληλο αποσμητικό για εσάς.

    ΜΥΘΟΣ: Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης προκαλεί καρκίνο του μαστού.
    ΑΛΗΘΕΙΑ: Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι η ζάχαρη στη διατροφή προκαλεί καρκίνο του μαστού. Όχι μόνο με τον καρκίνο του μαστού αλλά με όλους τους τύπους καρκίνου, υπάρχει ένας κοινός μύθος ότι η ζάχαρη μπορεί να θρέψει τον καρκίνο και να επιταχύνει την ανάπτυξή του. Όλα τα κύτταρα, είτε καρκινικά είτε υγιή, χρησιμοποιούν τη ζάχαρη στο αίμα (που ονομάζεται γλυκόζη) ως καύσιμο. Ενώ είναι αλήθεια ότι τα καρκινικά κύτταρα καταναλώνουν ζάχαρη πιο γρήγορα από τα κανονικά κύτταρα, δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης προκαλεί καρκίνο. Η κατανάλωση υπερβολικής ζάχαρης όμως μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους και το υπερβολικό βάρος είναι ένας γνωστός παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του μαστού. Επιπλέον, ορισμένες μελέτες έχουν συνδέσει τον σακχαρώδη διαβήτη με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Δεν είναι σίγουρο αν η σχέση οφείλεται στο γεγονός ότι τα άτομα με διαβήτη τείνουν να είναι υπέρβαρα ή ότι έχουν υψηλότερα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Για λόγους υγείας, είναι πάντα καλή ιδέα να μειώσετε τα επιδόρπια, τα γλυκά, τα κέικ, τα γλυκά ποτά και τα επεξεργασμένα τρόφιμα που περιέχουν ζάχαρη. Η ανάγνωση ετικετών είναι σημαντική, καθώς πολλά τρόφιμα μπορεί να έχουν «κρυμμένα» πρόσθετα σάκχαρα όπως το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης.

    ΜΥΘΟΣ: Εάν διατηρείτε ένα υγιές βάρος, ασκείστε τακτικά, τρώτε υγιεινά και περιορίζετε το αλκοόλ, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε για τον καρκίνο του μαστού.
    ΑΛΗΘΕΙΑ: Αν και αυτές οι συμπεριφορές μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού, δεν μπορούν να τον εξαλείψουν. Ακούμε συχνά από νέες γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο μαστού: «Τρώω υγιεινά, έχω ιδανικό βάρος, είμαι δραστήρια και μετά βίας πίνω. Γιατί παρουσίασα καρκίνο του μαστού;».

    Ναι, υπάρχουν ενδείξεις ότι όλες αυτές οι συμπεριφορές μπορούν να βοηθήσουν να μειωθεί ο κίνδυνος. Ωστόσο, δεν μπορούν να εγγυηθούν ότι δεν θα πάθουμε ποτέ καρκίνο μαστού. Υπάρχουν τόσα πολλά παραδείγματα ανθρώπων που κάνουν τα πάντα σωστά και εξακολουθούν να εμφανίζουν καρκίνο του μαστού.

    Φυσικά συστήνεται να διαχειριστεί κανείς τους παράγοντες κινδύνου που μπορεί να ελέγξει, όπως το τι τρώει και πίνει και πόσο σωματικά ενεργός είναι.

    Είναι βεβαίως σημαντικό να κάνει μια γυναίκα τακτικές προσυμπτωματικές εξετάσεις που υποδεικνύονται ανάλογα με την ηλικία της και το οικογενειακό της ιστορικό, αυτοεξέταση μαστού και να δίνει προσοχή σε τυχόν ασυνήθιστες αλλαγές στο στήθος της. Αν έχετε φίλους ή συγγενείς που πιστεύουν ότι δεν υπάρχει περίπτωση να πάθουν ποτέ καρκίνο του μαστού, βοηθήστε τους να καταλάβουν ότι κανείς δεν είναι 100% ασφαλής.

    ΜΥΘΟΣ: Η χρήση στηθόδεσμου (σουτιέν) μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του μαστού.
    ΑΛΗΘΕΙΑ: Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι οι στηθόδεσμοι προκαλούν καρκίνο του μαστού. Κατά καιρούς, η κάλυψη από τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο έχουν τροφοδοτήσει μύθους ότι η χρήση σουτιέν μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Η θεωρία ήταν ότι η χρήση σουτιέν -ειδικά με μπανέλα- θα μπορούσε να περιορίσει τη ροή του λεμφικού υγρού από το στήθος, προκαλώντας συσσώρευση τοξικών ουσιών στον ιστό. Ωστόσο, δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό. Μια μελέτη του 2014 σε περίπου 1.500 γυναίκες με καρκίνο του μαστού δεν βρήκε καμία σχέση μεταξύ της χρήσης στηθόδεσμου και της εμφάνισης καρκίνου του μαστού.

    ΜΥΘΟΣ: Όλοι οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο.
    ΑΛΗΘΕΙΑ: Το θεραπευτικό πλάνο διαφοροποιείται σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του όγκου και τις επιθυμίες των ασθενών. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν κάποια αόριστη ιδέα ότι ο καρκίνος του μαστού απαιτεί συνδυασμό χειρουργικής επέμβασης, ακτινοθεραπείας και ίσως χημειοθεραπείας, αλλά φυσικά δεν γνωρίζουν πολλά πέρα ​​από αυτό. Μπορεί να μην συνειδητοποιούν ότι μπορούν να μιλήσουν σε δέκα διαφορετικά άτομα με εμπειρία καρκίνου του μαστού και να ανακαλύψουν ότι είχαν δέκα διαφορετικά πλάνα θεραπείας.

    Αυτό συμβαίνει γιατί το θεραπευτικό πλάνο κάθε ατόμου είναι εξατομικευμένο. Πάρα πολλοί διαφορετικοί παράγοντες μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο κατά την επιλογή θεραπειών, όπως: ο τύπος του όγκου, το μέγεθος, το στάδιο, η διαφοροποίηση των κυττάρων (grade), εάν αυτός συνδέεται με μια κληρονομική γενετική μετάλλαξη, αν ο καρκίνος είναι θετικός σε υποδοχείς οιστρογόνων ή προγεστερόνης (που σημαίνει ότι η ανάπτυξή του τροφοδοτείται από ορμόνες), εάν ο όγκος υπερεκφράζει το γονίδιο HER2 και πλέον σήμερα αποτελέσματα μοριακών υπογραφών που μπορούν να προβλέψουν την πιθανότητα υποτροπής, καθώς και προτιμήσεις των ασθενών σχετικά με την αποφυγή συγκεκριμένων παρενεργειών ή τον χρόνο των θεραπευτικών συνεδριών.

    ΜΥΘΟΣ: Ο καρκίνος του μαστού συμβαίνει μόνο σε μεσήλικες και μεγαλύτερες γυναίκες
    ΑΛΗΘΕΙΑ: Οι νεότερες γυναίκες μπορεί να νοσήσουν με καρκίνο του μαστού, όπως και οι άνδρες. Είναι αλήθεια ότι το να είσαι γυναίκα και να μεγαλώνεις, είναι οι κύριοι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του μαστού. Το 2017 στις ΗΠΑ 4% των διηθητικών καρκίνων του μαστού διαγνώστηκαν σε γυναίκες ηλικίας κάτω των 40 ετών. Ενώ το 4% μπορεί να ακούγεται μικρό ποσοστό σημαίνει ότι μία στις 25 γυναίκες που διαγιγνώσκονται με διηθητικό καρκίνο μαστού είναι κάτω των 40 ετών!

    Οι γυναίκες κάθε ηλικίας πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένες, να κάνουν αυτοεξέταση, να αναφέρουν τυχόν ασυνήθιστες αλλαγές του μαστού στους γιατρούς τους και να επιμένουν να αποκλειστεί καρκίνος του μαστού εάν εντοπίσουν κάποιο ανησυχητικό εύρημα. Γυναίκες με βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό με καρκίνο μαστού, ειδικά σε συγγενείς πρίν από την ηλικία των 40 ετών, συστήνεται να ξεκινήσουν τις εξετάσεις νωρίτερα.

    Ο καρκίνος του μαστού είναι ακόμη πιο σπάνιος στους άνδρες, αλλά υπάρχει. Αφορά σε λιγότερο από το 1% όλων των καρκίνων του μαστού. Συστήνεται σε άνδρες με διάγνωση καρκίνου του μαστού να υποβληθούν σε γενετική συμβουλευτική. Παρόλο που ο καρκίνος του μαστού στους άνδρες είναι σπάνιος, τείνει να διαγνωστεί σε πιο προχωρημένο στάδιο επειδή οι αλλαγές στο στήθος και τα ογκίδια στο μαστό συνήθως δεν οδηγούν τους άνδρες και τους γιατρούς τους να σκεφτούν «καρκίνο του μαστού».


    21310 Περισσότερα

    ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ

    Υψηλή ασφάλεια, αλλά και αισθητική

    Η συντηρητική μαστεκτομή (ή ογκοπλαστική μαστεκτομή) είναι μια επέμβαση που συνδυάζει αρχές της ογκολογικής και της πλαστικής χειρουργικής.
    Με αυτήν οι γυναίκες μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, διατηρώντας παράλληλα την εικόνα του σώματός τους.
    Πώς γίνεται, λοιπόν, αυτή η επέμβαση και με ποια αποτελέσματα;

    Τα τελευταία χρόνια η πρόοδος των χειρουργικών τεχνικών στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού μάς επιτρέπει να συνδυάζουμε την ογκολογική ασφάλεια με αισθητικώς ικανοποιητικά αποτελέσματα. Για τη γυναίκα με καρκίνο μαστού που μπορεί να αντιμετωπιστεί με διατήρηση του μαστού, η ογκοπλαστική -αποτέλεσμα συνδυασμού αρχών ογκολογικής και πλαστικής χειρουργικής- μας επιτρέπει να διατηρήσουμε το μαστό της με ογκολογική ασφάλεια και καλό αισθητικό αποτέλεσμα.

    Η συντηρητική μαστεκτομή ή, αλλιώς, ογκοπλαστική μαστεκτομή, δηλαδή η μαστεκτομή με διατήρηση του δέρματος της θηλής και της άλω, εφαρμόζεται κυρίως στις γυναίκες που υποβάλλονται σε προφυλακτικές μαστεκτομές λόγω βεβαρημένου οικογενειακού ιστορικού ή επειδή αποδεδειγμένα φέρουν μετάλλαξη στα γονίδια BRCA 1 και 2.
    Ο έλεγχος για μετάλλαξη στα γονίδια BRCA 1 και 2 ή και σε άλλα γονίδια μικρότερης διεισδυτικότητας προτείνεται σε γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό ή άλλα χαρακτηριστικά που τις τοποθετούν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
    Γίνεται με μια εξέταση αίματος και, επί θετικού αποτελέσματος, προτείνεται συνήθως αμφοτερόπλευρη προφυλακτική συντηρητική ή ογκοπλαστική μαστεκτομή και αποκατάσταση, μια συμβουλή που ακολουθούν το 50% περίπου των γυναικών που διαγιγνώσκονται ότι φέρουν τις μεταλλάξεις αυτές.

    Διαβάστε το άρθρο

    Περιοδικό: “Art of life and health” Τεύχος 81

    3850 Περισσότερα

    Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ

    Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον Καρκίνο του Μαστού τον Ιούνιο του 2003 θεμελιώνει αξιώσεις για να εξασφαλίσει για την κάθε γυναίκα στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανεξαρτήτως του τόπου διαμονής της, της κοινωνικής της κατάστασης, της ενασχόλησης ή της μόρφωσής της, την πρόσβαση σε άριστης ποιότητας πρόληψη, θεραπεία και παρακολούθηση για τον καρκίνο του μαστού. Το ψήφισμα δίνει επίσης έμφαση στην ανάγκη να συγκροτηθούν αποτελεσματικές Διεπιστημονικές Μονάδες Μαστού.

    Οι ελάχιστες προϋποθέσεις που εξασφαλίζουν την εξειδίκευση της μονάδας και του προσωπικού της είναι να υπάρχει μια Μονάδα Μαστού για κάθε 250.000 με 300.000 πληθυσμού, η μονάδα να είναι αρκετά μεγάλη ώστε να έχει ελάχιστο αριθμό 150 νέο- διαγνωσθέντων καρκίνων μαστού ανά έτος, οι χειρουργοί μαστού να πραγματοποιούν επεμβάσεις σε τουλάχιστον 50 ασθενείς με καρκίνο μαστού ανά έτος και να συμμετέχουν τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα σε κλινική μαστού. Οι ακτινολόγοι πρέπει να διαβάζουν τουλάχιστον 5000-6000 μαστογραφίες το χρόνο και να υπάρχουν τουλάχιστον δύο εξειδικευμένοι ακτινολόγοι ανά μονάδα.

    Οι ασθενείς που αντιμετωπίζονται από μια εξειδικευμένη διεπιστημονική επιτροπή έχουν υψηλότερο ποσοστό επιβίωσης (9% στην πενταετία και 8% στην δεκαετία). Είναι χαρακτηριστικό ότι μελέτες έδειξαν ότι οι συστάσεις που δόθηκαν από ιατρούς διεπιστημονικής ομάδας ήταν διαφορετικές από αυτές που έδιναν ιατροί που δεν ανήκαν σε ομάδα Κέντρου Μαστού σε ποσοστό 43%.

    Πρόσβαση στις διαγνωστικές εξετάσεις:

    >90% των γυναικών πρέπει να λαμβάνουν τα αποτελέσματα των απεικονιστικών εξετάσεων το αργότερο σε δύο βδομάδες

    >90% των γυναικών με εύρημα στις απεικονιστικές εξετάσεις πρέπει να μπορούν να εκτιμηθούν στην Κλινική Μαστού το αργότερο μετά από 3 εβδομάδες

    Τουλάχιστον το 90% των ασθενών με διηθητικό ψηλαφητό ή μη ψηλαφητό καρκίνο μαστού πρέπει να έχουν διάγνωση πριν οδηγηθούν στο χειρουργείο με βιοψία δια βελόνης (core biopsy)

    Τουλάχιστον το 85% των ασθενών με In Situ καρκίνωμα πρέπει να έχουν προεγχειρητική διάγνωση με βιοψία δια βελόνης

    >90% των γυναικών πρέπει να λαμβάνουν τα παθολογοανατομικά αποτελέσματα της βιοψίας δια βελόνης μέσα σε μία εβδομάδα το αργότερο.

    οι προεγχειρητικές μικροεπεμβατικές τεχνικές συντελούν στην:

    – Αποφυγή άσκοπων χειρουργείων

    – Σωστό σχεδιασμό της επέμβασης και ενημέρωση των ασθενών επί ευρημάτων

    Στη βιοψία δια βελόνης (core biopsy) το αποδεκτό ποσοστό μη διαγνωστικών βιοψιών για διηθητικό καρκίνο είναι <5%

    Η χρονική απόσταση από την αρχική εκτίμηση στο Κέντρο Μαστού μέχρι την πραγματοποίηση χειρουργικής διαγνωστικής εξέτασης δεν πρέπει να ξεπερνά τις 2 εβδομάδες στο 90% των ασθενών

    Σε βιοψίες για καλοήθη ευρήματα δεν πρέπει να αφαιρούνται τμήματα μαστού πάνω από 20 γρ. Σε περίπτωση που έχουν αφαιρεθεί τμήματα μαστού >40 γρ θα πρέπει να συζητηθεί η διαχείριση στο ογκολογικό συμβούλιο.

    Εάν η Θεραπεία αρχίζει με χειρουργείο αυτό θα πρέπει να προσφέρεται στο 100% των ασθενών το αργότερο σε 30 ημέρες από την στιγμή που αποφασίστηκε η χειρουργική επέμβαση.

    Η γυναίκα με διηθητικό καρκίνο μαστού που θεωρείται υποψήφια για χειρουργική επέμβαση διατήρησης του μαστού θα πρέπει να ενημερώνεται σχετικά με αυτό το δικαίωμα επιλογής.

    Πάνω από το 80% των γυναικών με τοπικά προχωρημένο καρκίνο μαστού θα πρέπει να υποβάλλονται σε συνδυασμένη θεραπεία αρχικά με εισαγωγική χημειοθεραπεία ακολούθως χειρουργική αντιμετώπιση και ακτινοθεραπεία.

    Η επικουρική-συμπληρωματική ακτινοθεραπεία και το όφελός της στην μείωση της τοπικής υποτροπής θα πρέπει να συζητείται με όλες τις γυναίκες που διαγιγνώσκονται με in situ καρκίνωμα του μαστού.

    Οι ασθενείς που επιλέγουν ή πρέπει να υποβληθούν σε μαστεκτομή πρέπει να ενημερωθούν για την δυνατότητα άμεσης αποκατάστασης του μαστού και για τις μεθόδους με τις οποίες αυτή πραγματοποιείται.

    Εάν δεν ενημερωθούν για την δυνατότητα της αποκατάστασης θα πρέπει να καταγραφεί στο ιστορικό για ποιο λόγο δεν έγινε ενημέρωση.

    Φαίνεται σε μελέτες ότι ασθενείς που ξεκίνησαν καθυστερημένα την χημειοθεραπεία –πάνω από τρείς μήνες μετά το χειρουργείο- έχουν 1.8 φορές πιθανότητα να πεθάνουν από καρκίνο μαστού (95 % CI 1.3-2.5) σε σχέση με εκείνες που άρχισαν χημειοθεραπεία σε διάστημα λιγότερο από ένα μήνα μετά το χειρουργείο ακόμα και όταν γίνεται έλεγχος για συγχυτικούς παράγοντες και γίνεται τυχαιοποίηση για την εθνικότητα ή την φυλετική προέλευση των ασθενών.

    Σε ασθενείς που δεν υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία η καθυστέρηση της ακτινοθεραπείας πάνω από 8-12 εβδομάδες μετά το χειρουργείο αυξάνει την πιθανότητα της τοπικής υποτροπής.

    Σε ασθενείς που υποβάλλονται πρώτα σε χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία συστήνεται να χορηγείται μέχρι 7 μήνες μετά το χειρουργείο.

    Οι γυναίκες θα πρέπει να ενημερωθούν για την διάγνωση καρκίνου μαστού αυτοπροσώπως από τον χειρουργό ή τον παθολόγο-ογκολόγο με την παρουσία ενός συμβούλου νοσηλευτή και ιδανικά και ενός ψυχολόγου και όχι μέσω ταχυδρομείου ή τηλεφωνικώς

    Είναι πλέον σαφές σήμερα ότι είναι καλύτερη η θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών όταν αυτή γίνεται από την διεπιστημονική ομάδα του Ογκολογικού Συμβουλίου. Γίνεται με -evidence-based- επιστημονικά τεκμηριωμένες κατευθυντήριες γραμμές, οι ασθενείς είναι ικανοποιημένες, περιορίζεται η επικάλυψη των υπηρεσιών, οι ασθενείς έχουν καλύτερη πρόσβαση σε νέες θεραπείες και ερευνητικά πρωτόκολλα. Η εφαρμογή κατευθυντήριων γραμμών μας επιτρέπει να έχουμε μηχανισμούς αξιολόγησης και εκτίμησης των προσφερόμενων υπηρεσιών με σκοπό την πιο αποτελεσματική και σύντομη μετάβαση από την διάγνωση στη θεραπευτική αντιμετώπιση.

     Βιβλιογραφία

    1. The requirements of a specialist Breast Center. Eur J Cancer(2013) 49, 3579-87. ARM Wilson, L Marotti, et al. available at www.sciencedirect.com

    2. Surgical guidelines for the management of breast cancer. EJSO (2009)S1-S22. Available at www.sciencedirect.com

    3. Nurgalieva ZZ1, Franzini L, Morgan RO, Vernon SW, Liu CC, Du XL Med Oncol. 2013 Mar;30(1):419
    Impact of timing of adjuvant chemotherapy initiation and completion after surgery on racial disparities in survival among women with breast cancer.

    4. Tsoutsou PG1, Koukourakis MI, Azria D, Belkacιmi Optimal timing for adjuvant radiation therapy in breast cancer: a comprehensive review and perspectives Crit Rev Oncol Hematol. 2009 Aug;71(2):102-16. 10.1016/j.critrevonc.2008.09.002. Epub 2008 Oct 14.

    Πηγή: Άλμα Ζωής

    3830 Περισσότερα

    ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ

    Ο μέσος όρος ηλικίας των γυναικών που μένουν έγκυοι έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, λόγω των μακροχρόνιων σπουδών και της αυξανόμενης συμμετοχής της γυναίκας στην αγορά εργασίας. Όπως είναι γνωστό, η πιθανότητα να αναπτύξει μια γυναίκα καρκίνο μαστού αυξάνεται με την ηλικία (1 στις 213 γυναίκες ηλικίας 40 ετών θα αναπτύξει καρκίνο μαστού), αυξάνοντας έτσι το ποσοστό των γυναικών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο μαστού κατά την εγκυμοσύνη.

    Η διάγνωση γίνεται από τον γενικό γιατρό, τον παθολόγο ή τον μαιευτήρα γυναικολόγο και φυσικά τίθεται πάντα το ερώτημα πώς μπορεί να υποβληθεί σε σωστή θεραπεία η μητέρα και να ολοκληρωθεί η κύηση χωρίς προβλήματα στο έμβρυο. Υπάρχουν πολλές λανθασμένες αντιλήψεις για το θέμα αυτό, όχι μόνο μεταξύ των ασθενών αλλά συχνά και μεταξύ του ιατρικού κόσμου, όπως ότι: «τα υψηλά επίπεδα ορμονών κατά την εγκυμοσύνη επιταχύνουν την ανάπτυξη του όγκου» και ότι «η αγγειοβρίθεια και η διόγκωση των λεμφαγγείων του μαστού της εγκύου επιταχύνουν την διασπορά του όγκου».

    Στην πραγματικότητα η επιβίωση των εγκύων είναι όμοια με μη εγκύων γυναικών για τα ίδια χαρακτηριστικά όγκου. Η χειρότερη πρόγνωση οφείλεται μόνο σε καθυστέρηση της διάγνωσης. Δυστυχώς το 70-75% των γυναικών παρουσιάζονται έχοντας ήδη διηθημένους μασχαλιαίους λεμφαδένες.

    Η καθυστέρηση στη διάγνωση οφείλεται και στην έγκυο, που μπορεί να καθυστερήσει μερικούς μήνες μέχρι να αναφέρει το ογκίδιο, αλλά και στο γιατρό της. Αναφέρεται ότι σε γυναίκες κάτω των 35 ετών που εγκυμονούν ή θηλάζουν, ο γιατρός τους παρακολουθεί το ογκίδιο κατά μέσο όρο δύο μήνες χωρίς να υποψιάζεται καρκίνο μαστού και από την στιγμή που διαπιστώνεται η ύπαρξη ογκιδίου μέχρι τη χειρουργική του αφαίρεση παρεμβάλλονται συνήθως 2 με 15 μήνες. Διαφοροποίηση στις διαγνωστικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται αποτελεί η χρήση του υπερηχογραφήματος, που φαίνεται να έχει μεγαλύτερη ευαισθησία από τη μαστογραφία στην έγκυο γυναίκα, η αδυναμία να στηριχτούμε στην κυτταρολογική του όγκου δια λεπτής βελόνης, γιατί δίνει ψευδώς θετικά αποτελέσματα συχνά, λόγω κυτταροβρίθειας του μαστού κατά την εγκυμοσύνη.

    Η διαγνωστική εξέταση εκλογής είναι η διαδερμική βιοψία με ειδική βελόνη (core biopsy), με την οποία μπορούμε να πάρουμε ένα τμήμα του όγκου και να κάνουμε ιστολογική ταυτοποίησή του. Φυσικά, η χειρουργική βιοψία είναι μία προφανής επιλογή, όταν υπάρχει δυσκολία στη διάγνωση.

    Η ακτινοβολία πρέπει να αποφεύγεται κατά την εγκυμοσύνη. Σε χημειοθεραπεία μπορεί να υποβληθεί μία έγκυος μετά το πρώτο τρίμηνο της κύησης.
    Η χειρουργική προσέγγιση τροποποιείται επίσης ανάλογα με το τρίμηνο της κύησης. Εάν η διάγνωση γίνει το πρώτο τρίμηνο, επειδή υπάρχει αντένδειξη για ακτινοθεραπεία, πρέπει η γυναίκα να υποβληθεί σε μαστεκτομή και λεμφαδενικό καθαρισμό, εάν γίνει στο τρίτο τρίμηνο, τότε μπορεί να υποβληθεί σε ογκεκτομή και λεμφαδενικό καθαρισμό και να γίνει η ακτινοβολία μετά τον τοκετό.

    Ο καρκίνος του μαστού κατά την εγκυμοσύνη και τον θηλασμό είναι ένα όχι τόσο σπάνιο πρόβλημα στην εποχή μας και πρέπει όλες οι γυναίκες και οι γιατροί τους να είναι ευαισθητοποιημένοι και ενημερωμένοι, ώστε να αποφευχθεί η καθυστέρηση στη διάγνωση, που αποτελεί και την κύρια αιτία για τη χειρότερη πρόγνωση των γυναικών αυτών.

    Ελένη Φαλιάκου

    Πηγή: Μαιευτήριο Λητώ

    3970 Περισσότερα

    ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ & ΠΡΟΛΗΨΗ-ΒΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΩΖΟΥΝ ΖΩΕΣ

    Οι μαστοί μεταβάλλονται από την εφηβεία μέχρι την εμμηνόπαυση. Έτσι, όπως όλες οι γυναίκες, μπορεί να βιώσετε μεταβολές στους μαστούς σας σε διάφορες περιόδους της ζωής σας. Συναντήσαμε την κυρία Ελένη Φαλιάκου, MD, Χειρουργό- Μαστολόγο και συζητήσαμε για τον καρκίνο του μαστού και την πρόληψή του.

    Είναι κάθε αλλαγή στο στήθος ύποπτη για κακοήθεια;
    Οι μαστοί μεταβάλλονται από την εφηβεία μέχρι την εμμηνόπαυση. Έτσι, όπως όλες οι γυναίκες, μπορεί να βιώσετε μεταβολές στους μαστούς σας σε διάφορες περιόδους της ζωής σας. Το ευχάριστο είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις οι μεταβολές αυτές είναι φυσιολογικές και δεν υποκρύπτουν κακοήθεια. Περίπου μία στις πέντε γυναίκες θα αναπτύξει καλοήθεις μεταβολές στη διάρκεια της ζωής της, που είναι δύο φορές πιο συχνές από την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.
    Τα συμπτώματα συνήθως μεταβάλλονται ανάλογα με τον κύκλο της γυναίκας, όπως ο πόνος στο στήθος, που συνήθως συνοδεύεται από μια αίσθηση «φουσκώματος» λίγο πριν την εμφάνιση της περιόδου (κυκλική μαστωδυνία) και αποτελεί το πιο συχνό σύμπτωμα για το οποίο μια γυναίκα επισκέπτεται το γιατρό της.
    Υπάρχουν πολλές καλοήθεις «παθήσεις», «μεταβολές» των μαστών από την μαστωδυνία, μέχρι το έκκριμα από την θηλή ή την ύπαρξη πυκνών μαστών με περιοχές οζώδεις. Ενα ογκίδιο ή μια πυκνή περιοχή στον μαστό δεν είναι πάντα καρκίνος, είναι μάλιστα πιο πιθανό να είναι ένα καλόηθες ογκίδιο, όπως ενα ινοαδένωμα, ινολίπωμα, λίπωμα, κύστη. Έτσι στη δεκαετία των 20-30 είναι πιο πιθανόν ένα νέο ογκίδιο να είναι ινοαδένωμα, στις δεκαετίες 30 με 50 να είναι κύστη και ένα νέο ογκίδιο σε μια γυναίκα πάνω από πενήντα ετών είναι στατιστικά πιο πιθανό να είναι καρκίνος. Εάν εντοπίσετε όμως κάποια παρόμοια μεταβολή είναι πιο ασφαλές για σας να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας, που θα σας υποβάλει στις απαραίτητες εξετάσεις για να αποκλεισθεί η κακοήθεια.

    Πόσο συχνός είναι ο Καρκίνος του Μαστού;
    Μία στις 12 γυναίκες στην Ευρώπη και μία στις 8 γυναίκες στις Η.Π.Α. θα αναπτύξουν καρκίνο του μαστού στη διάρκεια της ζωής τους. Ο κίνδυνος είναι πολύ μικρός για γυναίκες κάτω των 30 ετών και αυξάνεται με την ηλικία. Για τις δεκαετίες από 30-50 η συχνότητα είναι μια γυναίκα στις 1000 το χρόνο, στις δεκαετίες από 50-70, δύο γυναίκες στις 1000 το χρόνο. Το 1/3 των γυναικών που παρουσιάζουν καρκίνο μαστού είναι μεγαλύτερες από 70 ετών.

    Πώς μπορούμε να προστατευτούμε από το να πάθουμε Καρκίνο Μαστού;
    Δεν γνωρίζουμε ακριβώς τι προκαλεί καρκίνο στο μαστό.
    Μερικά από τα πράγματα που μπορούμε κάνουμε για να μειώσουμε τις πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, είναι:
    1. Να μην πίνουμε πάνω από ένα αλκοολούχο ποτό την ημέρα.
    2. Να μην είμαστε υπέρβαρες μετά την εμμηνόπαυση.
    3. Να αποφεύγουμε την λήψη αντισυλληπτικών για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των πέντε χρόνων.
    4. Να αποφεύγουμε την ορμονοθεραπεία για διάστημα μεγαλύτερο των πέντε χρόνων μετά την εμμηνόπαυση.

    Τι πρέπει να κάνουμε ώστε να μην καθυστερήσει η διάγνωση ενός προβλήματος στο μαστό;
    1. Αυτοεξέταση κάθε μήνα, την 7-10η ημέρα κύκλου, από την ηλικία των είκοσι και μετά και για όσο διάστημα έχετε περίοδο. Εάν είστε στην εμμηνόπαυση επιλέξτε μία σταθερή ημέρα το μήνα.
    2. Να υποβάλλεσθε σε ψηλάφηση των μαστών από εξειδικευμένο γιατρό, κάθε τρία χρόνια, από την ηλικία των είκοσι μέχρι την ηλικία των σαράντα ετών και κάθε χρόνο μετά τα σαράντα.
    3. Να κάνετε προληπτική μαστογραφία. Πρώτη μαστογραφία αναφοράς συνιστάται να γίνεται μεταξύ 35 και 40 ετών και μετά τα σαράντα το American Cancer Society συνιστά ετήσια μαστογραφία.
    4. Να επισκεφτείτε άμεσα τον ειδικό, εάν διαπιστώσετε ενα από τα παρακάτω:

    • ψηλαφητό ογκίδιο,
    • αλλαγή στο σχήμα του μαστού,
    • αλλαγή στη υφή του μαστού,
    • αλλαγή στο δέρμα,
    • αλλαγή στη θηλή,
    • έκκριμα από την θηλή.

    Πώς πρέπει να γίνεται η αυτοεξέταση;
    Σταθείτε μπροστά σε έναν καθρέπτη, αρχικά με τα χέρια κάτω και στη συνέχεια ψηλά, πάνω από το κεφάλι. Κοιτάξτε για πιθανές αλλαγές στο σχήμα των μαστών, εξογκώματα,βαθουλώματα, ανωμαλίες στην πτύχωση του δέρματος ή στη θηλή.
    Η ψηλάφηση μπορεί να γίνει όταν είστε σε όρθια θέση ή ξαπλωμένη.
    Πολλές γυναίκες προτιμούν να ψηλαφούν τους μαστούς τους όταν πλένονται, γιατί η σαπουνάδα διευκολύνει στο να γλιστρούν ευκολότερα τα δάκτυλα πάνω στο δέρμα των μαστών.
    Ξαπλώστε και εξετάστε κάθε μαστό με το αντίθετο χέρι, έχοντας τα δάκτυλα ενωμένα και πιέζοντας ελαφρά το μαστό μεταξύ των δακτύλων σας και του θωρακικού τοιχώματος. Κάνετε κυκλικές κινήσεις από την περιφέρεια προς τηνθηλή, προσέχοντας να εξετάσετε όλες τις περιοχές του μαστού. Στην ιδια θέση εξετάστε τις μασχάλες καθώς και την περιοχή πάνω από την κλείδα.

    Ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνουμε;
    Πότε πρέπει να αρχίσουμε και πόσο συχνά να τις επαναλαμβάνουμε;
    Η προληπτική μαστογραφία (δηλαδή η μαστογραφία σε μία γυναίκα που δεν έχει κανένα πρόβλημα) πρέπει να γίνεται για πρώτη φορά σε ηλικία 35-40 ετών. Αποτελεί την μαστογραφία αναφοράς για σύγκριση στο μέλλον και πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο μετά την ηλικία των 40.
    Σήμερα η σύσταση είναι μια γυναίκα να συνεχίζει να κάνει ετήσιες μαστογραφίες εφόσον είναι σε καλή γενική κατάσταση και μπορεί να επισκεφτεί το κέντρο μαστού για να κάνει την μαστογραφία της. Εάν έχει βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό, θα πρέπει ο τακτικός έλεγχος, κλινικός και μαστογραφικός, να αρχίσει τουλάχιστον δέκα χρόνια νωρίτερα από την ηλικία της συγγενούς της που είχε καρκίνο μαστού. Οι γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό θα πρέπει να υποβάλλονται επίσης σε υπερηχογράφημα και μαγνητική τομογραφία μαστών.

    Πόσο με εξασφαλίζει η μαστογραφία;
    Χρειάζονται άλλες εξετάσεις; Η μαστογραφία είναι πολύτιμη και αποτελεί την πιο σημαντική εξέταση σήμερα για την εκτίμηση ενός προβλήματος στο μαστό καθώς και την κύρια εξέταση του προληπτικού ελέγχου. Η ποιότητα της μαστογραφίας έχει εξαιρετική σημασία στην ικανότητα διάγνωσης ενός προβλήματος στο μαστό.
    Πρέπει να γίνεται τεχνικά σωστά και να ερμηνεύεται από ακτινοδιαγνωστή με εμπειρία. Πρέπει να γνωρίζουμε όμως ότι ένα ποσοστό 8-12% περίπου των καρκίνων του μαστού παρά τις άριστες συνθήκες τεχνικής και μηχανήματος δεν απεικονίζονται στη μαστογραφία.
    Η κλινική εξέταση από εξειδικευμένο γιατρό σε συνδυασμό με την μαστογραφία και το υπερηχογράφημα μαστών, ιδιαίτερα σε νεώτερες γυναίκες με πυκνούς μαστούς, ανεβάζουν την ικανότητά μας να διαγνώσουμε σωστά στο 98-99%. Σε ορισμένες περιπτώσεις και κυρίως σε γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού η Μαγνητική Τομογραφία προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες.

    Κινδυνεύω από την ακτινοβολία της μαστογραφίας;
    Η ακτινοβολία από την μαστογραφία είναι πολύ χαμηλή, ενώ το όφελος που έχει μια γυναίκα από την πρώιμη διάγνωση ενός καρκίνου μαστού είναι ανυπολόγιστο.
    Η κοσμική ακτινοβολία στην οποία εκτίθεται μία γυναίκα που κάνει ένα υπερατλαντικό ταξίδι είναι πολλαπλάσια αυτής που παίρνει από μια μαστογραφία. Εάν δύο εκατομμύρια γυναίκες (>50 ετών) υποβάλλονται σε μαστογραφία κάθε χρόνο για 10 χρόνια, θα προκύψει ένας ακόμα καρκίνος μαστού/χρόνο μετά τα 10 χρόνια.

    Υπάρχει κληρονομικότητα στον καρκίνο του μαστού;
    Ναί, ένα ποσοστό 7% των καρκίνων του μαστού και 10% των καρκίνων των ωοθηκών εχουν συνδεθεί με την ύπαρξη δύο γονιδίων (BRCA1 και BRCA2 ) υπεύθυνων για την ανάπτυξη καρκίνου μαστού και ωοθηκών. Στοιχεία από το κληρονομικό ιστορικό που θέτουν την υποψία ότι μια γυναίκα ειναι φορέας των γονιδίων είναι η ύπαρξη:
    1. Δύο ή περισσοτέρων συγγενών πρώτου βαθμού με καρκίνο μαστού.
    2. Ενός συγγενούς πρώτου βαθμού με διάγνωση της νόσου σε νεαρή ηλικία (κάτω των σαράντα).
    3. Οικογενειακού ιστορικού καρκίνου μαστού και ωοθηκών.
    4. Συγγενούς με αμφοτερόπλευρο καρκίνο μαστού.
    5. Καρκίνου μαστού σε άρρενα συγγενή.

    Πώς μπορώ να μάθω εάν έχω κληρονομικότητα για εμφάνιση καρκίνου μαστού;
    Τα τελευταία χρόνια έχει βρεθεί ότι μετάλλαξη σε ορισμένα γονίδια όπως το BRCA1 και BRCA2 αυξάνει τον κίνδυνο μιας γυναίκας να αναπτύξει στη διάρκεια της ζωής της καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών. Οι καρκίνοι που έχουν αναπτυχθεί στις οικογένειες γυναικών υψηλού κινδύνου μπορεί να οφείλονται σε μεταλλάξεις αυτών των γονιδίων. Μια γυναίκα ή ένας άνδρας φορέας των γονιδίων αυτών έχουν πιθανότητα 50% να μεταδώσουν το γονίδιο αυτό στα παιδιά τους.
    Οι γυναίκες που φέρουν μετάλλαξη σε αυτά τα γονίδια μπαίνουν σε ένα εντατικό πρόγραμμα παρακολούθησης, που περιλαμβάνει πέραν του μαστογραφικού ελέγχου και υπερηχογράφημα και μαγνητική τομογραφία μαστών.
    Παράλληλα ενημερώνονται για άλλες μεθόδους προστασίας τους, όπως η προληπτική μαστεκτομή με αποκατάσταση και η προφυλακτική ωοθηκεκτομή.

    Ποια είναι τα πλέον χαρακτηριστικά λάθη που κάνουν οι γυναίκες;
    Το πιο συχνό λάθος που κάνουν οι γυναίκες είναι να αποφεύγουν να κάνουν μαστογραφία και να μην αντιμετωπίζουν μία αλλαγή που εντόπισαν στον μαστό τους, από φόβο μήπως ανακαλύψουν καρκίνο μαστού. Παρ’ ότι είναι ανθρώπινο και κατανοητό, ωστόσο παραμένει ένα μεγάλο λάθος, γιατί σήμερα η πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του μαστού, που επιτυγχάνεται με την αυτοεξέταση και την μαστογραφία, έχει συντελέσει στη σημαντική μείωση της θνητότητας των γυναικών με καρκίνο του μαστού, ώστε πλέον μια τέτοια διάγνωση να πάψει να αποτελεί καταδικαστική ποινή για μια γυναίκα, που μετά από αποτελεσματική θεραπεία επιστρέφει πάλι ενεργά στους ρόλους της μέσα στην κοινωνία.

    Ελένη Φαλιάκου

    Πηγή: Μαιευτήριο Λητώ

    4000 Περισσότερα