Επικουρικές θεραπείες καρκίνου

Στις επικουρικές θεραπείες του καρκίνου του μαστού συμπεριλαμβάνονται η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία ή ορμονική θεραπεία, οι στοχευμένες θεραπείες και η ανοσοθεραπεία (βιολογική θεραπεία). Ο σχεδιασμός της θεραπείας προτείνεται από διεπιστημονική ομάδα γιατρών. Αυτοί, συνεκτιμούν τον τύπο και το στάδιο του καρκίνου, τη γενικότερη κατάσταση της υγείας του ασθενή και τις πιθανές παρενέργειες.

Στη σύγχρονη ιατρική πρακτική, ιδιαίτερη αξία έχει η συνεργασία γιατρών διαφόρων ειδικοτήτων. Στόχος της συνεργασίας είναι η καλύτερη δυνατή ογκολογική φροντίδα του ασθενή. Είναι σήμερα αποδεδειγμένο ότι οι γυναίκες που αντιμετωπίζονται θεραπευτικά από ομάδα επιστημόνων σε εξειδικευμένα κέντρα μαστού, έχουν καλύτερα ποσοστά επιβίωσης.

Χημειοθεραπεία

Πρόκειται για μία από τις επικουρικές θεραπείες, που δίνεται ενδοφλέβια ή από το στόμα ως  φαρμακευτική αγωγή ενάντια στον καρκίνο. Τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα μεταφέρονται μέσω του κυκλοφορικού συστήματος στο σώμα και στοχεύουν στην καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Η χημειοθεραπεία δίνεται σε κύκλους, με κάθε περίοδο θεραπείας να ακολουθείται από μία περίοδο ανάρρωσης.

Η χημειοθεραπεία διαχωρίζεται ανάλογα με το αν προηγείται ή ακολουθεί τη χειρουργική αντιμετώπιση σε:

α) Επικουρική χημειοθεραπεία

Χορηγείται σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε ογκεκτομή ή μαστεκτομή και επιλέγεται για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα που πιθανόν παρέμειναν ή εξαπλώθηκαν σε άλλα σημεία και δεν φαίνονται στους απεικονιστικούς ελέγχους. Εάν τα κύτταρα αυτά πολλαπλασιαστούν, τότε μπορεί να σχηματίσουν νέους όγκους σε άλλα μέρη του σώματος. Η επικουρική θεραπεία μετά την ογκεκτομή ή μαστεκτομή μειώνει τον κίνδυνο υποτροπής του καρκίνου.

β) Εισαγωγική χημειοθεραπεία (ή προεγχειρητική συστηματική θεραπεία)

Πρόκειται για παρόμοια θεραπεία με την επικουρική, με τη διαφορά ότι ξεκινά πριν την επέμβαση. Σήμερα εφαρμόζεται πιο συχνά σε όγκους που υπερεκφράζουν το Her2neu ογκογονίδιο ή είναι τριπλά αρνητικοί (triple negative breast cancer), επίσης σε ορμονοευαίσθητους όγκους τοπικά προχωρημένους . Όταν ενδείκνυται η προεγχειρητική θεραπεία έχει δύο σημαντικά οφέλη.

Το πρώτο είναι η επίτευξη της μείωσης του όγκου, ώστε να μπορεί να απομακρυνθεί πιο εύκολα με τη χειρουργική επέμβαση, συχνά επιτρέποντας να διατηρηθεί ο μαστός, σε ασθενείς που διαφορετικά η μαστεκτομή θα ήταν αναγκαία η/και να περιοριστεί ή έκταση της χειρουργικής επέμβασης στην μασχάλη.

To δεύτερο είναι ότι μπορεί ο ογκολόγος να εξακριβώσει τον τρόπο με τον οποίο αντιδρά ο καρκίνος και να τροποποιήσει την φαρμακευτική του αγωγή σε πιο αποτελεσματικά φάρμακα. Επίσης δίνει την δυνατότητα να εντοπιστούν ομάδες γυναικών που μετά την χειρουργική επέμβαση έχουν υπολειμματικό όγκο στο μαστό ή στην μασχάλη και να τους δοθεί η δυνατότητα να υποβληθούν σε νέες συμπληρωματικές θεραπείες με πιθανό όφελος επιβίωσης.

Για προχωρημένο καρκίνο μαστού: η χημειοθεραπεία μπορεί επίσης να επιλεγεί σε γυναίκες με καρκίνο στο μαστό, που έχει εξαπλωθεί πέρα από το μαστό και τη μασχαλιαία περιοχή.

Ακτινοθεραπεία

Πρόκειται για μία θεραπεία που χρησιμοποιεί ακτίνες υψηλής ενέργειας ή σωματίδια που καταστρέφουν καρκινικά κύτταρα. Η ακτινοθεραπεία στο μαστό συνήθως προτείνεται μετά την ογκεκτομή. Αυτή θα βοηθήσει στη μείωση των πιθανοτήτων της υποτροπής ή επανεμφάνισης του καρκίνου στο μαστό ή στους λεμφαδένες. Η ακτινοθεραπεία μπορεί επίσης να ακολουθήσει και τη μαστεκτομή σε ασθενείς που είχαν όγκο μεγαλύτερο από τα 5 εκατοστά ή διήθηση των μασχαλιαίων λεμφαδένων.
Επίσης, η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του καρκίνου που έχει εξαπλωθεί και σε άλλες περιοχές του σώματος. Η ακτινοθεραπεία διαχωρίζεται σε δύο τύπους, ανάλογα με τον τρόπο που παρέχεται. Την θεραπεία εξωτερικής δέσμης και τη βραχυθεραπεία.

Επικουρικές θεραπείες και ορμονικός αποκλεισμός

Ο ορμονικός αποκλεισμός αποτελεί έναν άλλο τύπο συστηματικής θεραπείας και συνήθως χρησιμοποιείται ως επικουρική – συμπληρωματική θεραπεία. Μειώνει τις πιθανότητες υποτροπής του καρκίνου μετά το χειρουργείο. Μπορεί εξίσου να επιλεγεί ως προ-εγχειρητική θεραπεία αλλά και ως θεραπεία αντιμετώπισης του καρκίνου που έχει υποτροπιάσει ή έχει κάνει μετάσταση.

Οι ωοθήκες της γυναίκας αποτελούν την κύρια πηγή των οιστρογόνων έως την εμμηνόπαυση. Μετά την εμμηνόπαυση, μικρότερα ποσοστά οιστρογόνων συνεχίζουν ακόμη να παράγονται από το λιπώδη ιστό του σώματος, όπου μια ορμόνη που παράγεται από τα επινεφρίδια μετατρέπεται σε οιστρογόνα. Τα οιστρογόνα βοηθούν στην ανάπτυξη και εξάπλωση κάποιων τύπων καρκίνου, όπως και του μαστού.

Οι περισσότεροι τύποι ορμονοθεραπείας για τον καρκίνο μαστού μειώνουν ή σταματούν τα επίπεδα των οιστρογόνων και τον τρόπο με τον οποίο επιδρούν πάνω στα καρκινικά κύτταρα. Αυτός ο τρόπος ορμονικού αποκλεισμού είναι ιδιαίτερα χρήσιμος για την αντιμετώπιση καρκίνων μαστού, θετικών σε οιστρογονικούς και προγεστερονικούς υποδοχείς, αλλά φαίνεται να μη βοηθά τους ασθενείς με όγκους αρνητικούς σε οιστρογονικούς υποδοχείς.

Στοχευμένες επικουρικές θεραπείες

Μετά από πολυετείς έρευνες των μεταλλάξεων των γονιδίων που προκαλούν καρκίνο, δημιουργήθηκαν φάρμακα που στοχεύουν αυτές τις αλλαγές. Πολύ συχνά μάλιστα, οι θεραπείες αυτές εμφανίζουν διαφορετικές, συνήθως ηπιότερες, παρενέργειες.

Ανοσοθεραπεία (βιολογική θεραπεία)

Η ανοσοθεραπεία είναι κυριολεκτικά αυτό που σημαίνει η λέξη, η ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Στόχος αυτής είναι ο οργανισμός να σταματά ή να επιβραδύνει την εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων. Ταυτόχρονα ενεργοποιεί το ανοσολογικό σύστημα, ώστε να μπορεί να ανιχνεύει και να καταστέλλει τα εχθρικά κύτταρα. Η ανοσοθεραπεία ή βιολογική θεραπεία, μπορεί να παρουσιάσει παρενέργειες ή να είναι επιβλαβής για άλλα μέρη του σώματος.